آن قدیم‌ترها که هنوز کامپیوترها حاکم زندگی ما نشده بودند و پدیده‌ای به اسم شبکه‌های اجتماعی فقط ایده‌ای بود در ذهن افرادی مثل مارک زاکربرگ، همه ما آدم‌ها زندگی می‌کردیم بدون آن‌که فقدان چیزی را در روزمرگی‌های خود احساس کنیم. هر روز صبح بیدار می‌شدیم، با دوستان و خانواده ارتباط برقرار می‌کردیم، به کارهای‌مان رسیدگی می‌نمودیم، خلاصه همه چیز به شکل طبیعی‌اش ادامه داشت و ادامه یافت.

تا این‌که کم‌کم با مفهوم رسانه‌های اجتماعی اینترنتی آشنا شدیم. از آن موقع بود که دیگر تقریبا همه ما دچارشان شدیم، چنان‌که خود من وقتی چند روزی از توییتر و فیسبوک و امثالش دور بمانم احساس می‌کنم بخشی از زندگی‌ام حذف شده است؛ آن هم یک بخش مهم و تاثیرگذار.

حقیقتش این است که تا به حال بارها به کنار گذاشتن شبکه‌های اجتماعی فکر کرده‌ام، گاهی حتی چند ماهی در این کار موفق هم بوده‌ام ولی دست آخر مجددا به خانه اول بازگشته‌ام. در این زمینه چندین بار تحقیق کرده‌ام و نظر کسانی که توانسته‌اند با پلتفرم‌های اجتماعی خداحافظی طولانی مدت کنند را خوانده‌ام. اکثرشان راضی بودند و ادعا می‌کردند حالا وقت بیشتری برای پرداختن به کارهای مهم‌تر دارند.

اما حرف حق این است که در این دوران جدا ماندن از شبکه‌های اجتماعی واقعا کار دشواری است؟ چند روز پیش داشتم فکر می‌کردم چرا؟ چرا ما عاشق شبکه‌های اجتماعی هستیم؟ چه چیزی در این پلتفرم‌ها هست که ما را میخکوب خود می‌کنند؟ همین شد که تصمیم گرفتم یک پست وبلاگی را به این موضوع اختصاص بدهم:

راهی ساده برای ارتباط با دیگران

مهم‌ترین و بهترین دست‌آورد شبکه‌های اجتماعی، ارائه دادن یک راه ساده برای ارتباط با دیگران بوده است. برای در تماس بودن با دوستان قدیمی یا پیدا کردن دوستان جدید به تنها چیزی که احتیاج دارید، یک اکانت در یکی از پلتفرم‌های اجتماعی پرمصرف است. دیگر محدودیت جغرافیایی معنایی ندارد وقتی می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن با دیگران در تماس باشید و از حال هم باخبر شوید.

اطلاع از آخرین و به‌روزترین اخبار و رویدادها

یک زمانی تنها مراجع اصلی برای اطلاع از اخبار و رویدادها، رسانه‌هایی مثل روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی بود. اما حالا تقریبا هر کدام از کاربران شبکه‌های اجتماعی برای خودشان یک مرجع خبری هستند که می‌توان دنبال کرد و از آن‌چه در دنیا رخ می‌دهد باخبر شد. البته یکی از مشکلات موجود در این زمینه این است که بازار اخبار جعلی هم در رسانه‌های اجتماعی داغ شده است که البته با کمی دقت و تحقیق و جست‌وجو می‌توان اخبار جعلی را از اخبار واقعی تمیز داد.

امکان اندازه‌گیری تقریبا همه چیز

اکثر شبکه‌های اجتماعی به روز و کامل، به کاربران خودشان اجازه می‌دهند که همه چیز را اندازه‌گیری کنند تا از کیفیت فعالیت خودشان به خوبی آگاه شوند. از تعداد دنبال کننده‌ها و طرفداران اکانت گرفته تا آمار بازخورد کاربران نسبت به پست‌ها، همه چیز قابل اندازه‌گیری و تحلیل کردن است. آن اطلاعاتی هم که به طور پیش‌فرض قابل سنجش نباشد را هم می‌توان با ابزارهای متفرقه کنترل کرد. سرویس‌های آمارگیر زیادی برای پلتفرم‌های اجتماعی مطرح دنیا طراحی شده‌اند که با یک جست‌وجو در گوگل می‌توانید آن‌ها را پیدا کرده و از امکانات‌شان استفاده کنید.

رایگان و آسان

چه کسی از امکانات رایگان بدش می‌آید؟ هیچ کس. یکی از امکانات قابل توجه رسانه‌های اجتماعی، همین رایگان بودن است. اگر به دنبال یک راه بدون هزینه برای تولید و انتشار محتوا می‌گردید می‌توانید روی شبکه‌های اجتماعی حساب کنید. ساختن اکانت در این سرویس‌ها هم که روز به روز آسان‌تر می‌شود. تنها وسیله‌ای که برای استفاده از این سرویس‌ها به آن احتیاج دارید، داشتن یک آدرس ایمیل است.

ابزاری مناسب برای برندسازی

اگر بتوانید از دست‌آوردهای شبکه‌های اجتماعی به درستی استفاده نمایید، این امکان را دارید که از این پلتفرم‌ها برای برندسازی نیز کمک بگیرید. بسیاری از اشخاص محبوب و مشهور دنیای امروزی، فقط از طریق همین شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند به این شهرت و اعتبار دست پیدا کنند. البته سلبریتی شدن از طریق پلتفرم‌های اجتماعی قطعا کار ساده‌ای نیست و به دانش زیادی در این زمینه احتیاج دارد.

چیزی برای افتخار کردن

در پایان روز، وقتی بتوانید چهار نفر به تعداد دنبال کننده‌های خود بیافزایید، یا مطالبی را منتشر کنید که بازخورد مثبت زیادی دریافت کرده باشند، این امکان را دارید که به خودتان افتخار کنید و بگویید امروز برای‌تان روز خوبی بوده است. دقیقا به همین دلیل است که تقریبا همه کاربران شبکه‌های اجتماعی سعی می‌کنند کیفیت و جذابیت محتوای خودشان را بهبود ببخشند تا بتوانند توجه افراد بیشتری را به سمت خودشان جذب کنند.

وسیله‌ای برای گذران زمان

گاهی اوقات ما فقط به دنبال راهی هستیم که زمان زودتر بگذرد. چه در ایستگاه اتوبوس باشد و چه در مطب دکتر، بالاخره مواقعی پیش خواهند آمد که خواستار وسیله‌ای برای گذران زمان باشیم. برخی‌ها بازی کردن با موبایل را برمی‌گزینند، ولی شبکه‌های اجتماعی هم می‌توانند در این زمینه مفید واقع شوند. به هر حال هر چه که باشد، غرق شدن در خواندن و لایک کردن پست‌های دیگران کار خیلی سختی نیست.

همه عاشق شبکه‌های اجتماعی هستند

از همه دلایل بالا که بگذریم، می‌رسیم به دلیل آخر که از مابقی مهم‌تر و قانع کننده‌تر است؛ این حقیقت که همه ما عاشق شبکه‌های اجتماعی هستیم. چه علتی از این بهتر؟ از قدیم گفته‌اند که خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو. وقتی این همه آدم از پلتفرم‌های اجتماعی استفاده می‌کنند چرا ما خودمان را محروم کنیم؟

می‌بینید؟ انگار جدا شدن از شبکه‌های اجتماعی تقریبا غیرممکن است. ذهن ما به این پدیده معتاد شده است. اگر تصور می‌کنید شما معتاد نشده‌اید فقط کافی است با خودتان قرار بگذارید که یک ماه از شبکه‌های اجتماعی دور بمانید. اغلب‌تان نمی‌توانید به روز دهم برسید. به اندازه کافی تحقیق کردم که با این اطمینان اظهار نظر می‌کنم.

اما هدف این بود که بگویم این اعتیاد، شاید اصلا مضر نباشد. بر خلاف آن‌چه برخی‌ها فکر می‌کنند، شبکه‌های اجتماعی مثل اسمارت فون‌ها می‌توانند به باهوش‌تر کردن ما کمک کنند. همین که بتوانید از هر جایی که هستید از تمام اتفاقات دنیا در کوتاه‌ترین زمان ممکن باخبر شوید، همین که بتوانید بدون هیچ تشریفاتی و فارغ از محدودیت‌های جغرافیایی ارتباطات جدید تشکیل بدهید و دایره تماس خود را گسترش ببخشید، همین می‌تواند شما را به انسانی باهوش‌تر و پویاتر تبدیل کند.

پس بیایید با خودمان تعارف نداشته باشیم، از امکانات شبکه‌های اجتماعی بهره‌مند شویم و عذاب وجدان نگیریم.

پ.ن: اگر یک زمانی دل‌تان خواست برای مدتی (حتی اگر شده امتحانی) دست از شبکه‌های اجتماعی بردارید، پیشنهاد می‌کنم این مقاله از آرش دامن‌افشان را بخوانید که از تجربه‌اش در مورد یک دوری از شبکه‌های اجتماعی نوشته است.